Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Eğitim Fakültesi Biyoloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Mehmet Fırat, Hakkâri’nin Çukurca ve Şemdinli ilçe sınırlarında yeni endemik bir bitki türü keşfederek bilim dünyasına tanıttı.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çalışmalarını sürdüren ve çok sayıda yeni bitki türü keşfiyle son yıllarda ismini duyuran ünlü botanikçi Mehmet Fırat; Hakkâri’nin Şemdinli ilçesinde 2012-2014 yılları arasında floristik arazi çalışmaları esnasında, Scilla (Sümbülcük) cinsinden bir bitki türüne rastladı. Rastladığı türe ait örnekleri toplayan ve daha sonra üzerinde detaylı incelemeler yapan Fırat, bitkinin yeni bir tür olduğunu keşfetti.
Keşfedilen bitkiye ‘Scilla hakkariensis’ adını veren Fırat, yeni türü Fransa’da yayın yapan ve dünyanın en eski dergi grubu olarak bilinen ‘Adansonia’ adlı uluslararası prestijli botanik dergisinde yayımlattı. Böylece Türkiye ‘Adansonia’ dergisinde yer alırken, ünlü botanikçi Fırat’ın keşfettiği yeni endemik bitki türü ise dünya literatürüne geçti.
İHA muhabirine konuşan ünlü botanikçi Mehmet Fırat, yeni keşfedilen endemik türün kültüre alınarak ekonomiye kazandırılabileceğini belirtti. Yeni türün kendi cinsinde Türkiye’deki bütün türlerden farklı olarak kireç beyazı büyüleyici bir renge sahip olduğunu ifade eden Fırat, “Bitkiyi ilk olarak 2012 yılında keşfettim ama 2013 ve 2014 yıllarında tekrar araziye çıktım. O dönemde sahaya daha rahat gidebiliyorduk. Şu an ise o bölgeye girmek imkansız. Scilla cinsi uzmanı Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım isimli arkadaşım ve meslektaşımla birlikte bu bitkinin yayınını hazırlayıp bilim dünyasına tanıttık. Bitkiye ‘Scilla hakkariensis’ adını verdim. Scilla cinsinin dünyada 93, Türkiye’de de 16 türü var. Son bulduğumuzla birlikte 17 türden, 7’si endemik tür oldu” dedi.
“Türkiye’de ilk defa bir makale Adansonia dergisinde yayınlandı”
Yeni keşfedilen bitkinin 218 yıllık olan dünyanın en eski dergi grubu Adansonia’da yayımlandığına dikkat çeken Fırat, “Dünyanın en eski dergi grubu olan Adansonia, Fransa’da yayın yapıyor. Bu dergi grubunun doğa bilimleri, doğa, zooloji, antropoloji ve botanik kısımları var. Botanik dergisi ara ara kesintiye uğramasına rağmen günümüzde halen devam ediyor. Bu çok prestijli bir dergidir. Türkiye’de ilk defa bir makale Adansonia’da yayınlandı. Bu hem benim hem de ülkemiz için gurur vericidir” diye konuştu.
“Ekonomiye kazandırılabilir”
Kireç beyazı çiçekleri olan bitkinin güzel bir süs bitkisi olduğunu dile getiren Fırat, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hakkâri yöresinde bu ve buna yakın bitkilerin soğanları romatizmada kullanılıyor. Ancak bu bitkinin öyle bir kullanım alanı yaygın değildir. Fakat çok güzel bir süs bitkisidir. Hatta kendi grubunda Türkiye’deki bütün türlerden farklıdır. Kireç beyazı çiçekleri vardır. Bitkinin yöresel adı vardır. Yörede ‘Berfine’ şeklinde adlandırılır. Kardan ilk açan çiçekler anlamı taşımaktadır. Bu bitki ileride kültüre alınabilir ve ekonomiye kazandırılabilir.”