Gayrimenkul alım satımında gerçek satış değerini bildirmek şart. Alım-satımı yapanlar, emlak rayiç bedelinden (belediyelerden öğreniliyor) az olmamak üzere satış değeri üzerinden tapu harcı ödüyor. Ancak bazı uyanıklar, gerçek satış değerini değil de sadece rayiç bedeli beyan ediyor. Böylece daha az tapu harcı yani vergi veriyorlar. Ancak eksik beyana büyük cezalar kesiliyor.
BİNDE 15'İ ÖDENİYOR
Tapu harcını, alıcı da satıcı da ödüyor. Normalde tapu harcı binde 20. Ancak 31 Aralık'a kadar yapılan vergi indirimiyle bu oran binde 15 olarak uygulanıyor. Örneğin; 100 bin liralık bir ev için alıcı da satıcı da ayrı ayrı bin 500 lira (toplam 3 bin lira) harç ödüyor. Bir de alıcı döner sermaye bedeli (128 lira) ve ilave hizmet bedeli (17,50 lira) adı altında 145,50 lira daha harç ödüyor.
NAKİT ALIŞVERİŞ
Bu tapu harcını daha az ödemek için türlü oyunlar oynanıyor. Düşük beyan verenler en çok nakit alışverişi tercih ediyor. Arada bir banka olmadan elden yapılan para transferlerine yönelik herhangi bir kayıt olmadığı için alıcı ve satıcı düşük beyanda bulunabiliyor. Bazı durumlarda da müteahhitler toplam bedelden daha düşük bedelli fatura düzenleyebiliyor.
KREDİYE TAKİP
Banka kredisiyle ev alanlar daha sıkı takip ediliyor. Bankalar bir evin yüzde 80'ine kadar kredi kullandırıyor. Ancak elinde peşinatı bulunanlar, bankadan alınabilen tutara yüzde 20 daha ekleyip, bu rakamı beyan ediyor. Nakit verilen kısmı beyan etmeyerek, yine düşük tutar gösteriyorlar.
YÜZDE 25 CEZA
Satış bedelinin emlak vergisi değerinden fazla olması halinde tapu harcının bu gerçek devir bedeli üzerinden hesaplanarak ödenmesi gerekiyor. Evraklar teslim edilirken belirtilen satış tutarı, daha sonra değiştirilemiyor. Eksik beyanın tespit edilmesi halinde, aradaki fark üzerinden hesaplanan harç, hem alıcı hem de satıcıdan tahsil ediliyor. Ayrıca, iki tarafa da harcın yüzde 25'i kadar vergi ziyaı cezası kesiliyor.
İLANDAN BİLE TAKİP
Tapu harcını düşük gösterenler, Maliye'nin yaptığı incelemeler sonucunda büyük cezalarla karşı karşıya kalıyor. Önceden sadece bankalardan konut kredisi çekenler için takip yapılabilirken artık nakit olarak ev alanlar da kolaylıkla tespit ediliyor. Aynı apartmanda oturanların ödediği harçlar karşılaştırılıyor, evin satılığa çıkan ilanları takip ediliyor.
PİŞMAN OLURSANIZ BEYANNAME VERİN
Eksik beyan verip pişman olanlar, bu yanlışlığı Maliye farketmeden ve ceza göndermeden önce beyanname vererek düzeltebiliyor. Böylece yalnızca pişmanlık zammı ödeyip, yüklü ceza ve gecikme faizlerinin önüne geçilebiliyor. Tapu müdürlükleri, alıcı ve satıcının adı ve adresi ile gayrimenkulün değerini ve vasıflarını Gelir İdaresi Başkanlığı'na (GİB) düzenli olarak bildiriyor. GİB de tapu bilgilerinin yanı sıra birçok kamu ve özel sektör kurumundan bilgi alıyor. Farklı kurum ve kuruluşlardan alınan bu verileri analiz eden GİB, doğruluğu kontrol ediyor. Fark varsa, ceza kesiyor.
EKSPERTİZ ZORUNLU OLUYOR
Yakın zamanda ikinci el dahil tüm satışlarda ekspertiz (değerleme) raporu hazırlanması zorunlu olacak. Böylece evin değerinin düşük gösterilmesinin önüne geçilecek. Kurulacak 'Taşınmaz Değerleme Sistemi' ile alım-satımdaki vergi kaybı önlenecek. Bunun için 'Taşınmaz Değerleme Dairesi Başkanlığı' da kurulmasına karar verildi.