Edebiyat öğretmeni Rahim Sağ ve üç arkadaşı, İzmir’in Kemalpaşa ilçesinde bulunan 32 mezarlıkta tam bin 334 adet eski mezar taşı tespit etti. Osmanlı döneminden kalan eski yazılı mezar taşlarını tek tek tespit edip bu verileri kitaplaştırdıklarını belirten Sağ, İstanbul ve Bursa’dan sonra en fazla eski mezarın Kemalpaşa ilçesinde olabileceğini söyledi.
Lütfü Ürkmez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde görevi edebiyat öğretmeni Rahim Sağ, üç arkadaşı ile birlikte Kemalpaşa ilçesindeki eski mezar taşlarını inceledi.
2 yıl süren çalışmada, ilçede bulunan 50 mezarlığa gidildi. 32 mezarlıkta ise bin 334 adet eski mezar taşı tespit edildi. Elde edilen veriler, “Kemalpaşa Nif Tarihi Mezar Taşları” adı ile kitaplaştırıldı. Rahim Sağ, “İstanbul ve Bursa gibi tarihsel yerleşimler dışında Kemalpaşa’nın da bu açıdan önemli bir yer tuttuğunu, listenin üst sıralarında yer aldığını rahatlıkla söyleyebiliriz” dedi.
“Bu alandaki en büyük kitap çalışması”
Çalışma hakkında bilgi veren Rahim Sağ, “Kemalpaşa ilçesinde yaklaşık 50 mezarlığı inceledik. Bu mezarlıklardan 32’sinde eski yazılı, sanat tarihi açısından estetik görünümü olan taşlar tespit ettik. Osmanlı döneminden kalan bin 334 mezar taşı tespit edildi. Bu, şimdiye kadar mezar taşları ile ilgili yapılan kitaplaşmış çalışmaların en büyüğü. Kemalpaşa, ciddi anlamda eski yazılı, tarihi nitelikli, estetik özelliklere sahip mezar taşına sahip. İstanbul ve Bursa gibi tarihsel yerleşimler dışında Kemalpaşa’nın da bu açıdan önemli bir yer tuttuğunu, listenin üst sıralarında yer aldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Bulduğumuz en eski yazılı mezar taşı 1699 yılına ait. Halk arasında ‘Osmanlıca’ diye bilinen, bizim ‘eski harfli Türkçe’ dediğimiz yazıyla yazılmış çok sayıda mezar taşı var” diye konuştu.
Manisa’da 800, Kemalpaşa’da bin 334
Kemalpaşa ilçesinde, Manisa’dan daha fazla eski mezar taşı bulunduğunu dile getiren Sağ, “Manisa’da bulunan eski mezarlar da kitap haline getirildi. Ancak o kitapta, Manisa’da 800 civarı eski mezar taşı olduğu belirtiliyor. Yani Kemalpaşa ilçesindeki tarihi mezar taşı varlığı, büyükşehir olan Manisa’dan çok daha fazla. Taşların ve mezarlıkların iyi korunmuş olması bu konuda çok önemli. Eski yazılı mezar taşlarının bulunduğu mezarlıklar hala günümüzde de kullanıldığı için, insanlar kime ait olduğunu bilmeseler bile mezar taşlarını muhafaza edip temizlemişler” ifadelerini kullandı.
Mezar taşları, kitaba aktarıldı
Mezarları tek tek tespit edip kitaplaştırdıklarını kaydeden Sağ, şunları söyledi: “Bu çalışmayı dört kişi yürüttük. Editörümüz, Celal Bayar Üniversitesinden Prof. Dr. Muzaffer Tepekaya oldu. İlker Mümin Çağlar, Hasancan Eralaca, Mustafa Altınbaş ile birlikte 2 yıl alan çalışması yaptık. Bu süreçte mezarlıkların hepsini dolaştık. Bu taşları temizledik, üzerlerini tebeşirleyerek okunacak hale getirdik. Mezar taşlarını fotoğraflayarak her mezar taşının dökümünü kitaba aktardık. O dönem yapılan mezar taşlarında ölen kişinin yaşı gençse mezar taşına boynu eğik gül, lale motifleri işleniyor. Ayrıca mezar taşına ölen kişi hakkında bilgiler de yazılıyor. Örneğin, kişinin çok inançlı olduğu, nasıl öldüğü, hayırsever biri olduğu mezar taşlarında yer alabiliyor. Erkeklerin mezar taşları ve kadınların mezar taşlarının biçimi de birbirlerinden ayrılıyor.”
Öte yandan Sağ, önemli şairlerden Yahya Kemal Beyatlı’nın 1941 yılında ölen babası İbrahim Naci Bey’in mezarının da Kemalpaşa ilçesinde olduğunu, mezarın kamuoyu tarafından fazla bilinmediğini ve bakımsız olduğunu belirtti.