Denizli’nin Bozkurt ilçesine yaşlı çam ağaçlarını eliyle oyarak testi ve bardak yapan son senek ustası Raşit Gökgöz, gençlerin ilgi göstermemesi, plastiğin çıkmasıyla birlikte mesleğinde yok olup gideceğini belirtti.
Denizli’nin Bozkurt ilçesi Avdan Mahallesi’nde ikamet eden 76 yaşındaki Raşit Gökgöz, bölgedeki son senek (çam ağacından oyulan testi- bardak) ustası. Yaşlı çam ağaçlarını eliyle oyan emektar usta, ağacın kalın gövdesini sağlıklı ve aromatik su tüketebilmek için testi ve bardaklara dönüştürüyor.
Eskiden çam ağaçlarından oyulan bardaklardan su içilirken plastiğin yaygınlaşmasıyla birlikte çam bardağın ve mesleğinde unutulduğunu söyleyen Gökgöz, nefes darlığına iyi gelen çam bardaktan su içmenin tadını bilenlerin başka şehirlerden de gelip senek aldıklarını söyledi. Yıllar önce mahalle de her evde senek yapıldığını çevre ilçelere illere seneklerin Avdan’da gittiğini anlatan Gökgöz, mahalle de gençlerin senekçiliği öğrenmediğini, kendisinden başka yapan ustanın kalmadığını, mesleğinde unutulup gideceğini belirtti. Gökgöz, “Bu meslek bizim babalarımızdan dedelerimizden kalma. Babalarımız dedelerimiz zamanında öğrenmişler, bizde öğrendik. İsteyenler olursa yapıyorum. Bunun suyu çok şifalı, çam olduğu için. Hatta doktorlar bile tavsiye ediyor. ‘Eski çamlar bardak oldu’ derler, dedelerimiz. ‘Eski çamlar bardak oldu’ dedikleri işte bu, bu çam bardağı. Bunun suyu yazın sıcakta buz gibi su yapar çok şifalıdır. Hastalar içtiği zaman çok memnun olurlar. Bu testi ve bardaklar yaş çamdan olur, kurudan olmaz. Kurudan yapılırsa yarılır. O zaman su bunda durmaz, akar. Ama böyle süs bardağı yaparsan fark etmez. Bir bardağın yapımı iki saat sürer. Bunun bıçağı var, bıçkısı var, içinin temizlenmesi var. İki üç saat sürer. Avdan da son bardak ustası benim. Benden başka yapan yok. Çam bardağından su içen bir şahıs nefes darlığına iyi gelir. Her ne hastalığı olursa olsun bu çok şifalı. Çam olduğu için çok şifalıdır. Bunu almayanın aklı yoktur. Herkesin bu çam bardağından su içmesi gerekir. Naylondan su içmek sağlıklı değildir. Bundan içecek. Bundan içtiği zaman çok şifalı her şeye yarayışlıdır” diye konuştu.
Eski çamlar bardak oldu
Türkçede “Eski çamlar bardak oldu” diye bir deyim olduğuna değinen Gökgöz, “Bu söz ‘İşler artık değişti eskisi gibi değil. Köprünün altından çok sular aktı. Dönem değişti’ manalarında kullanılıyor. Bu deyim günümüzde mecaz anlamında kullanılsa da gerçekte de aslında çamdan bardak yapımı anlatılmakta bu işe de ‘senekçilik’ denilmektedir. Eskiden özellikle orman köylerinde çam ağaçlarından ’testi veya bardak’ denilen su kabı yaparlar. Bu bardaklar, küçük bir testi biçimindedir. Tek parçadan oyulduklarından ekleri de yoktur. Bu bardaklar yazın suyu soğuk tutar. Kendine has güzel bir çam kokusu suya karışır” ifadelerini kullandı.