2019 yılında Türkiye’de 32 bin 600 ton defne üretimi gerçekleştirilirken 40 milyon dolarlık defne ihracatı yapıldı. Defne üretiminin en yoğun gerçekleştiği il ise 10 bin 58 tonluk üretimle Bartın oldu.
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılı boyunca 32 bin 600 ton defne üretimi gerçekleştirildi. İhracatta 40 milyon dolarlık paya sahip olan defne üretimi orman köylülerine 115 milyon liralık ekonomik katkı sağladı. Defnenin Türkiye’de en çok üretildiği il ise Bartın oldu. Bartın’da 2019 yılında 10 bin 58 ton defne üretimi gerçekleştirildi.
Defnenin önemi ve ekonomik değeri anlatıldı
2012 yılında Bartın genelinde sadece 140 ton defne üretimi gerçekleşirken Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı Bartın Orman İşletme Müdürlüğünün titiz çalışmaları sonucu bu rakam her yıl artış gösterdi.
Geçen yıllar içerisinde Bartın Orman İşletme Müdürlüğü ekiplerince gerçekleştirilen saha çalışmalarında orman köylülerine defnenin önemi, ekonomik değeri, toplanma usulleri ve yöntemleri anlatıldı.
"Farkındalık oluştu"
Bu çalışmalar sonucunda oluşturulan farkındalıkla orman köylüsünün defne bitkisine bakış açısı değişti. Defne bitkisini sürekli gelir kaynağı olarak görmeye başlayan orman köylülerinin önceliği defne bitkisini korumak olurken defne toplama işi Bartın’da yüze yakın orman köyünde binlerce vatandaş için gelir kapısı ve geçim kaynağı oldu. Bartın’da 2013’te 800, 2014’te bin 250, 2015’de 2 bin 828, 2016’da 5 bin 228 ve 2017’de 6 bin 920 ton olurken, 2018’de 9 bin tona ulaşan defne üretimi 2019 yılında ise 10 bin tona yükseldi. Defne üretiminde yıllık 10 bin ton bandının aşıldığı Bartın’da terse göçler başladı. Daha önceki yıllarda işsizlik nedeniyle büyükşehirlere göç eden birçok vatandaş defne sektörü ile geçimini sağlamak üzere Bartın’a dönüş yapmaya başladı.
"Doğru kesimle kendini yeniliyor"
Defne üretiminde doğru kesim büyük önem taşıyor. Defne bitkisinin yaprakları tek tek toplandığında dallarda kuruma meydana geldiğinden kesilerek toplanması gerekiyor. Uygulanacak kesimlerde bitkinin sürgün verme kabiliyeti köreltilmeden çalışılıyor. Usulüne uygun kesimler sonrasında defne bitkisi 2 ila 3 yıl gibi sürelerde kendini yenileyebiliyor. Uygun kesimle defne bitkisinin sürekliliği sağlanırken bu şekilde istihdam ve gelir kaynakları da korunmuş oluyor.
"Defne tesisleri de istihdam oluşturuyor"
Bartın’da orman köylülerinin topladığı defne yaprakları tesislerde kurutulup paketlenerek işleme hazır hale getiriliyor. Ayrıştırma, kurutma ve paketleme gibi işlemlerin gerçekleştiği tesisler yüzlerce kişiye istihdam kapısı açıyor. Bartın’daki tesislerde defne yapraklarından kozmetik hammaddesi çıkarılarak cilt bakım ürünleri elde ediliyor. Defne içerikli farklı ürünlerin üretimi içinde AR-GE çalışmaları ise sürdürülüyor.
"Bulduk ailesi geçimini defne ile kazanıyor"
Bartın merkeze bağlı Topluca köyünde yaşayan Bulduk ailesi de kentte yaşayan binlerce orman köylüsü gibi geçimlerini defne üretiminden sağlıyor. Rasim Bulduk ile eşi Yaşar Bulduk’a ikiz çocukları Gökhan ve Serkan Bulduk’da defne toplama işinde yardımcı oluyor. Bulduk ailesinin sabahın ilk ışıklarıyla başlayan defne mesaisi gün bitene kadar devam ediyor. Sarp arazilerde ve zor koşullara aldırmadan çalışan aile her gün ortalama 1 ton defne üretimi gerçekleştiriyor.
"En büyük yardımcıları ‘Yavuz’ isimli atları"
Bulduk ailesinin defne üretimindeki en büyük yardımcıları ise ismini ‘Yavuz’ verdikleri atları oluyor. Ormanın iç bölgelerinden toplanan defneler ata yüklenip orman içinden geçen ana yola taşınarak tesislere gönderilmek üzere burada istiflenip nakliyeye hazır hale getiriliyor.
“Her sene defne yapıyoruz”
Eşi ve ikiz çocukları ile birlikte defne toplayan 49 yaşındaki anne Yaşar Bulduk, “Sabah geliyorum ekmeğimi çıkarıyorum işte. Çocuklarımla birlikte geliyorum mutluyuz hep birlikte. Şükürler olsun Rabbime ekmeğimi kazanıyorum. Geçimimizi defneden kazanıyoruz. Her sene defne yapıyoruz. Her sene bu şekilde devam ediyoruz.” dedi.
“Günde bir tonun üzerinde mal çıkarıyoruz”
67 yaşındaki Rasim Bulduk ise günde 1 tonun üzerinde defne topladıklarını kaydederek, “Devlet bize ne zaman gün verirse o zaman başlıyoruz. Başka türlü yapacağımız bir şeyde yok. Devlet kes derse, nakliyemizi ve dosyamızı hazırlayıveriyorlar o zaman başlıyoruz. Günde bir tonun üzerinde mal çıkarıyoruz. Kazancımızı evimize, köyümüze, çoluk çocuğumuza harcıyoruz. Evimizin masraflarını görüyoruz. Aç kalmadan açıkta kalmadan idare ediyoruz.” ifadelerini kullandı.
Defne nasıl bir bitkidir?
Hoş kokulu aromatik bir bitki olan ve yapraklarını dökmeyen defne, Türkiye’de genel olarak Ege, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz’de yetişir. Yaprağı ve meyvesinin yağı ihraç edildiği defne meyvelerinden elde edilen defne yağı antiseptik özelliğe sahiptir. Yapraklar; kuru meyvelerin ambalajlanmasında, balık ve konservede, kuru halde et yemeklerinde ve toz halde baharat olarak kullanılmaktadır. Defnenin parfümeri, sabun, gıda, ilaç ve cila ile kimya sanayinde geniş kullanım alanları vardır. Doğadan toplama yöntemiyle üretilen defnenin kurutulan yaprakları, dallarından ve yabancı maddelerden arındırıldıktan sonra birçok ülkeye ihraç edilmektedir. Usulüne uygun olarak kesilen bir defne yaklaşık 3 yıl gibi bir sürede kendini yenilemektedir.